Op deze pagina vindt u de agenda voor het komende seizoen. Naast de lezingen die we organiseren, zullen hier ook gezamenlijke waarneem activiteiten en de excursie vermeld worden.
Ieder seizoen organiseren we 6 lezingen, die gegeven worden in de collegezaal van Museum & Sterrenwacht Sonnenborgh:
Zonnenburg 2, 3512 NL, Utrecht
Daarnaast streven wij ernaar jaarlijks 2 lezingen te organiseren in samenwerking met het Natuurkundig Gezelschap in Utrecht. Deze lezingen worden gehouden in het Koningsbergergebouw op de Uithof, tegenwoordig het Utrecht Science Park:
Budapestlaan 4a-b, 3584 CD, Utrecht.
De lezingen beginnen steeds om 20:00 uur; de zaal is open vanaf 19:45 uur.
Rond 21:00 uur is er een pauze van ongeveer een kwartier; de lezingen duren tot circa 22:00 uur.
De lezing in maart is doorgaans kort: na de pauze wordt dan de jaarvergadering gehouden.
Niet-leden, die een lezing bij willen wonen, kunnen een verzoek naar de secretaris sturen (secretaris[at]minnaert.nl).
De hieronder gebruikte afbeeldingen zijn ontleend aan andere websites: ze bevatten elk een link naar de betreffende website.
Lezingen- en activiteitenprogramma 2023-2024
3 oktober 2023 – John Heise:
Hubble Trouble
24 oktober 2023 – Henk van Oosten:
Ilias en odyssee
21 november 2023 – Cees Ooms:
Space Weather / Ruimteweer
De lezing begint met het actuele Space Weather overzicht. De drie onderdelen van Space Weather
worden behandeld:
- X-Ray;
- Proton straling;
Zonnewind en magnetische activiteit. - Daarbij ook aandacht voor effecten op het leven én technische installaties op aarde en in de ruimte.
Processen die zich op de zon en in de atmosfeer van de aarde afspelen worden uitgelegd. Zonder ingewikkelde formules, maar wel op een wetenschappelijk verantwoorde manier. Magnetische recombinatie is een van de processen die aan de orde komen. Het is de basis voor het ontstaan van Noorderlicht. Om dit gedeelte van de lezing te kunnen volgen is wat basiskennis van natuurkunde en/of interesse in technische onderwerpen wenselijk. Foto’s van zonsverduisteringen, H-alpha foto’s van de zon én Noorderlicht foto’s worden gebruikt zodat het niet alleen natuurkunde is. Er wordt ingegaan op de rol van wetenschappers die aan de theoretische onderbouwing van de voor Space Weather belangrijke processen hebben gewerkt. Satellieten die belangrijk zijn voor nader onderzoek en het registreren van Space Weather data worden behandeld.
Voorbeelden van Space Weather overzichten, van dagen waarop het er wat minder saai aan toe ging dan meestal het geval is, worden besproken. Hierbij ook aandacht voor 26 en 27 februari 2023 toen er in Nederland Noorderlicht te zien was.
Als laatste wordt uitgelegd hoe, aan de hand van via Internet beschikbare informatie, eenvoudig te bepalen is of er een goede kans is om Noorderlicht te zien.
Tot zijn pensionering heeft Cees Ooms als chemisch technoloog in de industrie gewerkt. Daarnaast is hij ruim 20 jaar actief als astrofotograaf en amateur astronoom. Zijn interesse in Space Weather is ontstaan na een spectaculaire Noorderlicht ervaring in 2014 in Noorwegen. Inmiddels heeft hij 12 keer Noorderlicht gezien.
In november 2019 heeft hij een Space Weather lezing gehouden bij de Sterrenwacht in Eindhoven. Deze lezing ging vooral over het Noorderlicht. Door Corona is het met lezingen een tijd stil geweest. Gebaseerd op de try-out in Eindhoven is de inhoud van de lezing aangepast. Naast aandacht voor het Noorderlicht komen nu ook de andere onderdelen van Space Weather aan de orde. Deze aagepaste lezing heeft hij op 26 november 2022 bij Gemma Frisius in Leeuwarden gegeven.
8 december 2023
Waarneemavond bij Gooi en vechtstreek
9 januari 2024 – icm
Natuurkundig Gezelschap
23 januari 2024 – Kees Veth:
Het Getij op Aarde en in het Heelal
Voor de meeste mensen is het getij een verschijnsel dat ze alleen van de eb- en vloedbeweging tijdens een strandvakantie kennen. Het getij op aarde kent veel bijzondere (bij)verschijnselen en in de voordracht zal worden ingegaan op de oorzaak en typische uitingen ervan in de Noordzee, de Waddenzee en de Oceaan.
In essentie is het aardse getij een astronomisch verschijnsel. Het is het gevolg van de wisselende zwaartekrachten bij het spel tussen aarde, maan en zon. Rondkijkend in het heelal blijkt dat getijverschijnselen zeer veel voorkomen en belangrijke gevolgen hebben. Een bezoek zal worden gebracht aan de maantjes van Jupiter, de ringen van Saturnus. sterclusters en melkwegstelsels. De getijverschijnselen blijken heel divers te zijn en soms spectaculair.
Kees Veth heeft sterrenkunde gestudeerd in Utrecht aan de Sterrenwacht Sonnenborgh. Hij heeft korte tijd gewerkt in de groep van Prof H.G. van Bueren aan astronomische meetmethoden.
Na vier jaar gewerkt te hebben op een lerarenopleiding is hij aangesteld als onderzoeker op het Kon. NIOZ te Texel als fysisch oceanograaf. De onderzoekgebieden waren vooral gelegen in de Atlantische Oceaan van Groenland tot in de Antarctische wateren. Het onderzoek was meestal verbonden met de studie van de structuur van de waterkolom of de uitwisseling van water tussen de Indische oceaan en Atlantische oceaan. In de Antarctische wateren is het werk verricht in de bovenste lagen langs de smeltende ijsrand in samenwerking met biologen en chemici. Ander werk betrof het meten van turbulentie in de diepzee.
Sinds december 2009 is Kees Veth gepensioneerd. Tegenwoordig is hij voorzitter van de Volkssterrenwacht “De Jager” op Texel en actief als natuurgids en vrijwilliger bij Natuurmonumenten op Texel, vooral bij de eendenkooien en peilbuismetingen (grondwater).
De lezing over het getij combineert zijn interesse voor de sterrenkunde en oceanografie.
27 februari 2024 – Anne van Weerden:
Het opgeblazen Heelal
19 maart 2024 – Robert Wielinga:
Leven en werk van Cees de Jager
16 april 2024 – Chaokang Tai:
Leven en werk van Anton Pannekoek